Paaspsalmen

29-04-2012

Psalm 118 en psalm 139 worden met Pasen veel gezongen. Psalm 118 is een loflied op het leven met de mooiste zinnen in de berijmde verzen: ‘De Heer is mij tot hulp en sterkte, Hij is mijn lied, mijn psalmgezang. Hij is het die mijn heil bewerkte. Ik loof de Heer mijn leven lang’.

In psalm 118 gaat het om de hoofdzaken van het geloof. Daartoe wordt precies middenin de psalm het Schelfzeelied uit Exodus 15 aangehaald. En dat is de oudste Paashymne, als het volk gered wordt van de ondergang, van de dood. Het is het lied van het voorbijgaan (pascha) van en door de dood. Mozes zingt het met de Israëlieten uit volle borst: ‘Ik zal niet sterven, maar leven!’
De kerntekst van de psalm is waar hij mee begint en eindigt: ’Looft de Heer, want Hij is goed, eeuwig duurt zijn trouw’. Hoe mooi kunnen wij ook verzen van deze psalm op de Opgestane Heer betrekken: ‘De steen die door de tempelbouwers verachtlijk was een plaats ontzegd, is tot verbazing der beschouwers ten hoeksteen door God zelf gelegd’.

Psalm 139 is ook een Paaspsalm. Maar dan meer in de zin van: ‘wat een wonder dat ik besta!’. En dat ik ten volle gekend wordt door God, die zich zozeer met mij wil verbinden.

W. Barnard zegt: ‘Ik ga deze psalm niet “bespreken”, ik weet geen lyriek die penetranter, treffender (en dus ook pijnlijker) is dan dit gedicht zelf’. De ontroering die de dichter (‘van David’- staat er boven, dus in de ware messiaanse trant) ten toon spreidt, lijkt aan het eind te ontsporen in de term ‘haten’ van de tegenstanders. Maar pas op: zoals de haat tegen de Messias culmineerde in zijn ondergang en uiteindelijk zijn opstanding werd, zo is het hier ook een ‘haat’ over iets dat ook in ieder van ons zit, waar we van af moeten om de rest van de psalm met enig recht te kunnen bidden. ‘Haten’ als woord, heeft in het Hebreeuws de betekenis van ‘wegwensen’, wegsturen, er geen omgang mee willen hebben. “Ik kan niet bestaan voor deze God, als ik niet inga tegen het onrecht”. Daarom eindigt deze Paaspsalm met de woorden: ‘zie of ik geen verkeerde weg ga en leid mij over de weg die eeuwig is’.

Ds. Pieter Masmeijer